วันอาทิตย์ที่ 22 มิถุนายน พ.ศ. 2568

Tractatus Logico-Philosophicus



สรุป: Tractatus Logico-Philosophicus ของ Ludwig Wittgenstein – ขอบเขตของภาษาและความเงียบของปรัชญา

Wittgenstein เสนอว่า ปรัชญาส่วนใหญ่ไม่ได้ผิด แต่ “ไร้ความหมาย” เพราะใช้ภาษาเกินขอบเขตของมัน
โลกและความจริงเท่าที่เราเข้าถึงได้ – ขึ้นอยู่กับสิ่งที่สามารถ “กล่าว” ได้อย่างมีความหมายเท่านั้น

🧠 แนวคิดหลักของ Tractatus

1. ขีดจำกัดของภาษา = ขอบเขตของโลก

  • “The limits of my language mean the limits of my world.”

  • ภาษาเป็นเครื่องมือจำลอง “ข้อเท็จจริง” (facts) ของโลก

  • สิ่งที่อยู่นอกเหนือ facts – เช่น จริยธรรม สุนทรียศาสตร์ ศาสนา เมตาฟิสิกส์ – จึง ไม่สามารถพูดถึงอย่างมีความหมายได้

2. สิ่งที่ “กล่าว” ไม่ได้ อาจ “แสดง” ได้

  • บางสิ่งไม่สามารถพูดเป็นถ้อยคำได้ เช่น ความงาม ความรู้แจ้ง

  • แต่สามารถ “แสดงตัวเอง” ผ่านประสบการณ์หรือรูปแบบตรรกะ

  • ตัวอย่าง: ไวยากรณ์ไม่ได้ “พูด” ตัวมันเอง แต่ “แสดง” ตนในภาษาที่เข้าใจได้

🔍 การทำหน้าที่ของปรัชญาในมุมมอง Wittgenstein

  • ปรัชญาไม่ใช่การตั้งคำถามลึกซึ้ง หรือแสวงหาความจริงเหนือธรรมชาติ

  • แต่คือ กิจกรรมทางตรรกะ ที่ช่วย ทำความชัดเจนทางภาษา

  • เปรียบได้กับ “การบำบัด” เพื่อขจัดความไร้ความหมายของถ้อยคำ (philosophical therapy)

⚙️ ภาษา ≠ คณิตศาสตร์ ≠ ความเป็นจริง

คณิตศาสตร์:

  • ไม่ใช่การบรรยายความจริง แต่เป็น “ระบบภายใน” ที่โชว์ตรรกะ

  • เช่น “2 + 2 = 4” ไม่ได้แสดงถึงวัตถุจริง แต่แสดงโครงสร้างเชิงนามธรรม

เหตุและผล:

  • “เหตุ-ผล” ไม่ได้เป็นแรงในธรรมชาติ แต่เป็นแบบแผนทางภาษาที่มนุษย์ใช้

  • แนวคิดเรื่อง “กรรม” หรือ “ความยุติธรรมสากล” เป็นนิยายปลอบใจ ไม่ใช่ความจริงทางเมตาฟิสิกส์

🤯 จุดพีก: ปัจเจก, ความลี้ลับ, และสิ่งที่ต้องเงียบ

Solipsism:

  • แนวคิดว่า “มีแค่ตัวเราที่มีอยู่จริง” นั้นแสดงความรู้สึกบางอย่าง “ถูก” แต่ พูดไม่ได้

  • ความเป็นหนึ่งเดียวกับจักรวาลเป็นประสบการณ์ที่ แสดง ได้ แต่ กล่าว ไม่ได้

สี:

  • ภาษาไม่สามารถอธิบายประสบการณ์ของ “สี” ได้อย่างเต็มที่

  • คำว่า “แดง” ไม่สามารถบรรยายสีเฉพาะได้อย่างแท้จริง แต่แค่แยกจากสีอื่น

  • จุดนี้เน้น “ช่องว่างระหว่างภาษาและประสบการณ์จริง”

🔚 สรุปปิดท้าย: “สิ่งที่พูดไม่ได้ ควรเงียบไว้”

“Whereof one cannot speak, thereof one must be silent.”

  • Tractatus ไม่ได้ให้คำตอบแก่คำถามยิ่งใหญ่ของชีวิต

  • แต่วางรากฐานใหม่ให้ปรัชญาโดยแยกแยะ สิ่งที่พูดได้กับสิ่งที่พูดไม่ได้

  • และปล่อยให้สิ่งที่ “แสดงตัว” นั้นอยู่ในพื้นที่ของความเงียบ ความลี้ลับ และการมีชีวิตอยู่จริง

ที่
ป้ายกำกับ:

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น

สมัครสมาชิก: ส่งความคิดเห็น (Atom)