วันอังคารที่ 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2568

Value(s)

 



🔎 สาระสำคัญ

  • สังคมปัจจุบัน กลับหัวกลับหางการให้คุณค่า:

    • งานดูแล (care work) และการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมมีค่าแท้จริงแต่กลับถูกมองข้าม

    • การเก็งกำไรทางการเงิน ได้รับการยกย่องแม้ไม่ได้สร้างคุณค่าแท้จริง


🏛️ แนวคิดเรื่อง "มูลค่า" ในประวัติศาสตร์

1️⃣ Aristotle:

  • แยก "wealth" ธรรมชาติ (เช่น อาหาร) กับ "wealth" ประดิษฐ์ (เงินเพื่อเงิน)

  • วิจารณ์การสะสมเงินแบบ "chrematistics" ซึ่งบ่อนทำลายคุณธรรมสังคม

2️⃣ Davanzati:

  • สังเกตว่า ความขาดแคลนสร้างมูลค่า แต่ก็ขัดกับสวัสดิภาพมนุษย์

3️⃣ Adam Smith:

  • ชี้ว่า ตลาดต้องฝังอยู่ในกรอบจริยธรรม

  • ปริศนาน้ำกับเพชร (Water-Diamond Paradox) แสดงให้เห็นการล้มเหลวของตลาดในการกำหนดมูลค่าที่แท้จริง

4️⃣ Marx:

  • วิจารณ์ "commodity fetishism": ความลุ่มหลงในมูลค่าแลกเปลี่ยนจนลืมความต้องการแท้จริงของมนุษย์


⚠️ ปัญหาหลักในปัจจุบัน

  • ทฤษฎีมูลค่าเชิงอัตวิสัย (Subjective Value Theory) ครองความคิด:

    • ให้มูลค่าเป็นไปตาม ราคาตลาด ไม่ใช่คุณค่าที่แท้จริง

    • ล้มเหลวในการรับมือกับ market failure:

      • การผูกขาด (เช่น Amazon, Google)

      • การตั้งราคายาที่สูงเกินจริง

      • ความล้มเหลวในการจัดการ climate change

  • GDP & การวัดความเจริญทางเศรษฐกิจ:

    • ไม่วัด "งานที่ไม่มีราคา" เช่น การดูแลผู้สูงอายุในครอบครัว

    • ไม่สะท้อน welfare ที่แท้จริงของสังคม


🌍 วิกฤติ Climate Change: ตัวอย่างชัดเจน

  • ระบบเศรษฐกิจปัจจุบัน:

    • ไม่กำหนด "มูลค่า" ให้กับบรรยากาศหรือระบบนิเวศ

    • ส่งเสริมการปล่อยคาร์บอนเพราะ "คุ้มในเชิงกำไรระยะสั้น"

  • ผลลัพธ์:

    • trajectory ปัจจุบันนำไปสู่การเพิ่มขึ้น 3–4°C ภายในศตวรรษนี้

    • ความเสียหายทางเศรษฐกิจมหาศาล แต่ตลาดยังล้มเหลวในการกำหนดราคา "habitability of Earth"


🕊️ ทางออก: Values-based Leadership

5 คุณสมบัติของผู้นำที่เน้นคุณค่า (values) ไม่ใช่ราคา (value):
1️⃣ Purpose: มีเป้าหมายที่ชัดเจนเพื่อส่วนรวม
2️⃣ Perspective: เห็นทั้งภาพรวมและความแตกต่างระหว่างผู้คน
3️⃣ Clarity: อธิบายเรื่องซับซ้อนให้เข้าใจง่าย
4️⃣ Competence: เน้นการปฏิบัติที่มีประสิทธิภาพ
5️⃣ Humility: กล้ารับฟัง แก้ไขเมื่อผิดพลาด


บทสรุป

โลกกำลังต้องการ การกลับมาสู่การวัดมูลค่าแบบ objective ที่เน้นสิ่งที่หล่อเลี้ยงมนุษยชาติจริง ๆ เช่น ความเป็นธรรม ความสามัคคี การดูแลคนรุ่นต่อไป และความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อม

ต้องมี การเปลี่ยนแปลงจาก "ตลาดเป็นนาย" ไปสู่ "ตลาดเป็นเครื่องมือ" ภายใต้คุณค่าสังคม

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น